Als het lichaam het door een delirium dreigt op te geven, leidt het brein de hoofdpersoon van Meriswin een geheel nieuwe verbeeldingswereld binnen. Dat is de fascinerende ervaring van die hoofdpersoon in een roman waarin Bouazza zijn poëtisch-associatieve schrijfstijl ten volle benut.
Drinken als dagtaak
Drinken om één te worden met je zintuigen, om te genieten van het pure zelfbewustzijn van de hedonistische roes. De hoofdpersoon van Meriswin heeft er een dagtaak aan, net als zijn drinkebroers, de Heer Bolos en Abel Dieyter. De ochtend begint met rode wijn, sterkere dranken komen vanaf de middag op tafel, witte wijn is er voor de dorst. Het drankritme is strak gepland, net als de volgorde waarin de kroegen worden bezocht. Alcoholisme vraagt om toewijding en organisatie. De kunst is de hedonistische roes zo lang mogelijk te rekken, zonder daarbij in ongecontroleerde dronkenschap te vervallen.
Wat een dorst
Iedere dag hetzelfde drankritme lijkt voor een buitenstaander niet direct op een groot en meeslepends leven, maar aanstekelijk werkt de drankzucht van de drinkebroers in Meriswin wel. Al lezend krijg je behoorlijk zin in een borrel, zowel ter bestrijding als ter bevestiging van het verder nutteloze bestaan. Alcohol opstap naar de lichte roes van tevredenheid en als hulpmiddel die roes zo lang mogelijk te rekken. Bouazza’s taalgebruik versterkt dat beeld van dat hogere, directer, poëtisch bewustzijn nog eens:
“Maar nu was het een moment van conatus op organisch niveau die de dierlijke welvoldaanheid tot gevolg had waarvan de wijsgeer en lenzenslijper graag repte en die wij liever ondervonden. Het enige welbevinden dat het leven de moeite waard maakt, een biochemische harmonie, een evenwicht van bloed en sappen van humeuren en dampen.”
Een kopje thee graag
Als de hoofdpersoon een paar hoofdstukken later met een delirium in het ziekenhuis ligt, vergaat de zin in een borrel je snel. Fantasie, helse pijnen en jeugdherinneringen lopen naadloos in elkaar over. De hoofdpersoon kan ze niet meer uit elkaar houden, de lezer ook niet. Bij Pauw en Witteman en bij Wim Brands vertelde Bouazza dat Meriswin is gebaseerd op zijn eigen ervaringen. Het delirium bracht hem in een bewustzijnstoestand die met geen andere ervaring is te vergelijken. Terwijl zijn lichaam het dreigde te begeven, schotelde zijn brein hem een verbeeldingswereld voor waarin hij lustig doorleefde. Bouazza wilde die ervaring op de lezer overbrengen, zonder er een anti-alcoholboek van te maken. Maar na de zoveelste beschrijving over het kotsen van bloed en een aambeienbehandeling zonder verdoving is lastig je ontkurklust op peil te houden.
En dan de liefde nog
In Meriswin speelt ook een liefdesrelatie een belangrijke rol. Niet zozeer met hoogdravende liefdesretoriek, maar vooral met beeldende beschrijvingen van mondgeuren, toiletstank, achterdeurseks en angststoornissen. Ook nu gebruikt Bouazza zijn taalvirtuositeit om zowel de verheffende als de banalere zaken van het leven hun eigen poëtische te geven. Maar eerlijk gezegd zijn deze passages niet erg geslaagd. Ook al speelt de verbeelding er een grote rol in, ze staan te ver af van het hoofdthema van de roman: drank en haar positieve en negatieve invloeden op ons bewustzijn. Het amoureuze lijkt toegevoegd omdat het verhaal nog wat extra tekst nodig had om een roman te mogen heten.
Sensitief en associatief
De sensitief-poëtische stijl, vol oude en zelfgemaakte woorden, van Bouazza is prachtig. Het dwingt je tot langzaam lezen, te genieten van de taal. Je kunt een woordenboek gebruiken om de betekenis van de vele ongangbaar geworden woorden op te zoeken; je kunt er ook voor kiezen om met de klank en vorm van die woorden je eigen verbeelding aan het werk te zetten. Op die manier lees ik Bouazza het liefst. Het roept herinneringen op aan grote klassiekers als de Verzen van Gorter. Dit ongelooflijk groot compliment is meteen een waarschuwing: wie niet houdt van hallucinerend-associatieve taaluitingen, kan Meriswin beter overslaan.
Meer informatie over Hafid Bouazza
- Zie ook: Paravion – Hafid Bouazza