Het diner is zonder twijfel de succesvolste roman die Herman Koch tot nu toe heeft geschreven. De roman leest lekker weg. Het thema is ook interessant genoeg: Geef je je kind aan wanneer deze een verschrikkelijke misdaad heeft gepleegd? Een dilemma om gek van te worden. Helaas haalt Koch min of meer zelf de angel al uit de discussie.
Het dilemma
De zonen van twee echtparen Lohman in Het diner hebben een zwerfster gedood. De ouders weten dit. Wat nu? Aangeven bij de politie? Of je kind beschermen om te voorkomen dat al hun kansen in het leven worden verpest door één moment van onbezonnenheid? De ouders discussiëren erover tijdens een gezamenlijk etentje.
Of toch geen dilemma?
Nu ik de vraag ‘aangeven of niet?’ in deze recensie zo opschrijf, lijkt het me eigenlijk helemaal geen dilemma. Gewoon aangeven. De gevolgen zullen groot zijn, maar we hebben in Nederland geen doodstraf. Enfin, binnen de roman is het een groot dilemma, want allerlei persoonlijke motieven van de ouders spelen ook nog een grote rol.
Hij kan er ook niets aan doen
Koch suggereert in Het diner dat in ieder geval een van de zonen een erfelijke aanleg heeft voor het plegen van geweld. Hij kan er dus eigenlijk niets aan doen. Des te meer reden om hem aan te geven lijkt me, zodat hij zoveel mogelijk onder begeleiding komt. Het haalt in mijn ogen wel de scherpe kant van de discussie, omdat je nu kunt zeggen dat de zoon maar voor een deel verantwoordelijk is.
Een etentje vol flashbacks
Er is ook schrijftechnisch wel aan te merken op Het diner. De meeste gebeurtenissen worden aan ons verteld via flashbacks. Het gezamenlijk etentje fungeert daardoor vooral als plek voor een decoratieve raamvertelling. Het was veel sterker geweest als het etentje ook de belangrijkste katalysator van de handelingen zou zijn geweest. Maar de meeste beslissingen en confrontaties tussen de personages hebben voor het diner al plaatsgevonden.
Eenheid van tijd, plaats en handeling
Een onvergetelijk diner vraagt om eenheid van handeling, plaats en tijd. Het zou fantastisch zijn geweest als Koch het verhaal niet via flashbacks, maar dialoog tot ons had gebracht. Een goede toneelschrijver heeft met Het diner dan ook goud in handen. Ik verheug me nu al op: ‘Wie is er bang voor Lohman, Lohman en Lohman?’
Zie ook:
- Het diner samenvatting – Herman Koch Een uitgebreid boekverslag van Het diner.
- Het diner film – Nederlandstalige versie