The sense of an ending (Alsof het voorbij is) van Julian Barnes is een novelle om meteen opnieuw te lezen. Op de eerste plaats om nogmaals te genieten van de prachtige stijl van Julian Barnes. Op de tweede plaats om te achterhalen wat je bij de eerste lezing hebt gemist.
Herbeleven in The sense of an ending
Herbeleven is ook min of meer ook datgene dat de hoofdpersoon, Tony Webster, in de novelle doet. Hij wil achterhalen wat hem eerder in zijn leven is ontgaan. In het eerste deel mijmert Tony over een aantal bepalende gebeurtenissen uit de periode tussen zijn puberteit en volwassenheid. Het waren de jaren 60. Langzaam ontstonden er meer vrijheden in de maatschappij. Al duurden de jaren 50 in de meeste streken van Engeland tot ver in de jaren 70.
To sex or not to sex
Sex of geen sex is een strijd die de hoofdpersoon met zijn vriendin Victoria voert. Een strijd die, achteraf reconstruerend, een keten aan dramatische gebeurtenissen veroorzaakt. Het conflict deed me denken aan de eerste huwelijksnacht van Edward en Florence in On Chesil Beach (Aan Chesil Beach) van Ian McEwan. Al zijn in die roman de gevolgen vooral voor de twee hoofdpersonen zelf. In The sense of an ending raken er meer mensen bij betrokken.
Een wereldbeeld aan diggelen
De gebeurtenissen uit zijn jonge jaren hebben het beeld van Tony op de wereld, en zichzelf, voor de rest van zijn leven bepaald. Maar nu het einde van zijn leven nadert, gaat dat beeld aan diggelen. Tony erft van de moeder van Victoria het dagboek van Adrian. Dat is een jeudvriend van Tony die op jonge leeftijd zelfmoord pleegde. Waarom krijgt hij dat dagboek? Hoe komt de moeder van Vicoria eraan? En wat staat erin als mogelijke verklaring van diens zelfmoord? Tony’s speurtocht naar die vragen zet zijn leven op zijn kop. Nieuwe feiten komen boven tafel. En oude vermeende feiten blijken voor een belangrijk deel gebaseerd op een selectief geheugen.
De betrouwbaarheid van zintuigen
Van de een op de andere dag domineren grote filosofische vragen het dagelijkse leven van de hoofdpersoon: kun je de wereld waarin je leeft daadwerkelijk en met zekerheid kennen? Hoe betrouwbaar zijn je eigen waarnemingen en herinneringen? En wat weet je van de de motieven van anderen? The sense of an ending had hiermee een roman van W.F. Hermans kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan Nooit meer slapen.
Het vakmanschap van Julian Barnes
In de novelle The sense of an ending geeft Julian Barnes de lezer meer te overdenken dan mening collega in heel oeuvre. Hij weet de lezer van de eerste letter tot de laatste punt te boeien. Tegelijkertijd stralen de zinnen een enorme rust uit. Daarmee is deze novelle nog maar eens een bewijs van het grote vakmanschap van Barnes.
Vertaling: Ronald Vlek