De vlamberken begint op een aardappelboerderij in Noorwegen. De hoofdpersoon woont er met zijn grootvader. Als die grootvader overlijdt, komen er bij de hoofdpersoon veel vragen over zijn eigen verleden naar boven. Bijvoorbeeld over het overlijden van zijn ouders in Frankrijk toen hij nog een klein kind was. Wat is er toen eigenlijk gebeurd? Hij gaat op onderzoek uit.
Tweede Wereldoorlog inclusief concentratiekamp
En in die zoektocht heeft de schrijver de Tweede Wereldoorlog een plaats weten te geven. Zijn grootvader was voor de Duitsers. Zijn verdwenen oom (waarover nog vele verrassingen volgen in de roman) was voor de geallieerden. Gedoe uiteraard. En om nog wat extra emoties de roman in te fietsen: een oma van de hoofdpersoon belandde in een concentratiekamp.
Genoeg materiaal?
Dode ouders, pas overleden foute opa, oom die aan de andere zijde stond en is verdwenen, concentratiekampen; hiermee liggen er al zoveel verhaallijnen op tafel dat voor een gemiddelde schrijver overspannenheid dreigt. Hoe maak je van al deze materie een dusdanig geheel dat al die wereldgeschiedenis niet slechts decor is, maar bijdraagt aan de hoofdthema’s van de roman? Hoe zorg je er daarbij voor dat de lezer van de spanning van de bank valt, van pure ontroering de gordijnen een maand dicht houdt of tot inzichten komt die zijn leven voor altijd veranderen? En hoe geef je al deze onderwerpen, waarover al zoveel boeken zijn volgeschreven, enigszins een originele vorm of invalshoek mee?
Nee, ook nog een Eerste Wereldoorlog
Of Mytting overschatte zijn talent of hij dacht dat hij de lezer moest overbluffen door nog meer tragische wereldgeschiedenis in de roman te stoppen. In ieder geval heeft hij in De vlamberken voor de zekerheid ook voor de Eerste Wereldoorlog nog wat plaats ingeruimd. Massa-slachtingen, gifgasaanvallen en veel meer ellende. Een lezer die daarmee nog niet geraakt is door de roman heeft vast een hart van steen. Een andere optie is dat zo’n lezer niet geïnteresseerd is in een opsomming van thema’s, maar benieuwd is of zo’n schrijver die thema’s tot een eenheid weet te smeden en de lezer diep in het verhaal weet te zuigen.
Plus wat relationele ellende en een tweede familiegeschiedenis
Dat het in een roman verder altijd fijn is als je je in de hoofdpersoon kan verplaatsen, begrijpt Mytting ook. Om dit te stimuleren, zorgt hij ervoor dat de hoofdpersoon ook nog eens verwikkeld raakt in een, voor hem, ingewikkelde relationele crisis. Oorzaak is een mysterieuze Britse van adel waarvan we, heel langzaam en stukje bij nog kleiner beetje, de ware aard en familiegeschiedenis leren kennen.
En een in verval rakende boerderij
O ja, en ondertussen verricht onze hoofdpersoon allerlei heldendaden op de Shetlandeilanden, terwijl thuis op de boerderij de aardappelen verpieteren en de schapen verkommeren. En dat allemaal in de ultieme zoektocht naar persoonlijke identiteit, een familiegeheim en misschien wel een fortuin aan hout.
Niet erg enthousiast
Voor diegenen bij wie er nog geen lichtje was gaan branden: ik ben niet erg enthousiast over De vlamberken van Lars Mytting. Het zijn te veel draadjes die Mytting bij elkaar brengt. Dat lukt hem alleen door personages heel veel tegen elkaar te laten vertellen. Al die uitleg heeft de lezer nodig om het verhaal te volgen, maar het is saai en geen moment spannend, boeiend, interessant, diepzinnig of wat je dan ook van een roman mag verwachten.
Meningen verschillen over De vlamberken
Om eerlijk te zijn, moet ik, zeer tegen mijn zin in, twee kanttekeningen maken. Ik heb het boek in de Nederlandse vertaling gelezen. Misschien is in het vertalen iets niet lekker gegaan en is de roman in het Noors van een schoonheid die de Westerse literatuur niet eerder kende. En, tweede relativering, veel leesclubvrienden vonden de roman wel vermakelijk om te lezen. Dus als je het er op wil wagen: zet ‘m op!
Vertaling: Paula Stevens
Lees zeker ook
Wil je interessante nieuwe boeken lezen? Kijk dan zeker naar:
Het is wel een boek dat je wilt uitlezen, maar meer omdat je er toch al zo’n tijd in bezig was en het zonde vindt om er halverwege mee te stoppen. Had ik dat maar gedaan. Ik ben het grotendeels eens met Pascal: veel te veel thema’s, je moet echt veel te veel namen onthouden, je wordt van hot naar her geslingerd tussen té veel personages. Het open eind maakt me ook geenszins blij: van wie is nou die dochter? Ik houd het maar op zijn Noorse vrouw, maar misschien heb ik dan de kern van zijn liefdesleven ook nog wel gemist. Absoluut geen boek om aan te raden, tenzij je van langdradigheid houdt waar maar geen eind aan lijkt te komen, terwijl het eind na al die honderden pagina’s je ook nog met een trauma achterlaat; mij wel in elk geval.