Zizek, De Wachter, Mak…. de non-fictie mannen dreigden aan pessimisme ten onder te gaan. Dus was het tijd voor het jonge, frisse en optimistisch geluid van Rutger Bregman. Een voorlopige bespreking:
Laten we er iets moois van maken
Ik ben onder de indruk van De geschiedenis van de vooruitgang van Rutger Bregman. Bregman is belezen, kan boeiend schrijven en zijn oproep ‘er met zijn allen iets moois van te maken’ (mijn woorden) hoort alle steun te krijgen die maar mogelijk is. De hoofdstukken 2 (de geschiedenis van alles) en 3 (de geschiedenis van de idee vooruitgang) zijn veruit de sterkste van het boek.
Goede leeslijst
De leeslijst van Bregman is indrukwekkend (veel Diamond en veel Bryson om maar eens twee schrijvers te noemen die ik toevallig zelf ook heb gelezen) en zijn samenvatting van die boeken ook. Voor de luie lezer: u bespaart dus een hoop tijd als u Bregman. Veel lof dus. Dat is de belangrijkste opmerking die ik over de Geschiedenis van de vooruitgang wil maken. En ik niet alleen, het boek is door veel recensenten lovend ontvangen.
Niets te zeuren?
Al die lof biedt dan gelijk wat ruimte om een minpuntje van de Geschiedenis van de vooruitgang naar voren te brengen. Bregman citeert veel en schakelt daarbij erg snel van denker naar denker en van de ene statistiek naar de andere. Zeker in deel vier en vijf, waarin hij beweert dat nu alles beter is en straks alles nog beter wordt, is dat soms storend. Ik mis in die hoofdstukken toch echt wat diepere analyses en grondiger denkwerk. De vele statistieken die Bregman gebruikt, lijken bewijzen dat het beter en beter gaat, maar Bregman maakt niet duidelijk waarom hij voor bepaalde statische gegevens heeft gekozen, anders dan dat ze aantonen dat het beter gaat. Is bewijzen verzamelen via statistiek niet vooral een kwestie van de juiste vraag stellen?
Citaten
Verder lijkt het door de vele citaten die Bregman gebruikt soms alsof de scholastiek terug is in de wetenschap. (Het is of a of b en we kiezen a, want belangrijke naam vindt dat ook. En wie is Bregman, en belangrijker nog wie zijn wij, het anders te vinden.) Wat overigens niet zo verrassend is in het geval van Bregman, want de vergelijking met de middeleeuwen is regelmatig de basis van zijn stelling dat het nu zo goed gaat met ons.
Een belangrijke boodschap
Borreltafelpraat noemt Bregman zijn boek zelf. Dat is dan weer wat al te negatief. Misschien is de opmerking vooral bedoeld om critici voor te zijn. Dat is dan weer flauw, onnodig en jammer. Het doel dat Bregman met De geschiedenis van de vooruitgang heeft, is sympathiek en belangrijk genoeg om kritisch te volgen.
Meer informatie over Rutger Bregman
– Rutger Bregman was 23 februari 2014 bij Tegenlicht. Ik geef de link, in plaats van alleen het filmpje, omdat op de rest van de pagina ook interessante informatie staat:
http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2013-2014/de-noodzaak-van-een-utopie.html